به گزارش مرکز دیپلماسی عمومی و اطلاع‌رسانی سازمان انرژی اتمی ایران؛ محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی همزمان با 20 فروردین؛ سالروز ملی فناوری هسته‌ای با حضور در برنامه زنده تلویزیونی گفتگوی ویژه خبری با موضوع «توسعه صنعت هسته‌ای در صنایع و زندگی مردم» (شبکه‌های یک و خبر سیما) درباره تاثیر فناوری هسته‌ای در حوزه کشاورزی اظهار کرد: یکی از گام‌های اساسی در سازمان انرژی اتمی ایران، توسعه پرتودهی است که متناسب با شعار امسال است که مقام معظم رهبری تعیین فرمودند؛ در این حوزه مشارکت مردم وجود دارد و هم در تولید، تاثیرگذاری قابل ملاحظه‌ای داشته و خواهد داشت.
وی افزود: همچنین بذرهای کشاورزی از طریق پرتودهی از قابلیت بازدهی و بهره‌وری بالا برخوردار می‌شوند، این موارد را از فاز آزمایشگاهی عبور دادیم و به‌صورت نمونه‌های پایلوت بر روی آن‌ها کار شده و اکنون از قابلیت گسترش آسان برخوردار شده است.
اسلامی تصریح کرد: نیاز مهم ما این بوده که سامانه‌های پرتودهی را گسترش دهیم که بر اساس سند برنامه جامع راهبردی سازمان انرژی اتمی ایران 12 قطب را پیش‌بینی کرده‌ایم که باید در بستر بخش خصوصی، تشکل‌ها و بنگاه‌ها توسعه یابد. در سال 1401 که این طرح آغاز شد از هیچ سامانه‌ای برخوردار نبودیم و هیچ محصولی دست ما نبود که بتوانیم این طرح را شروع کنیم بنابراین در فاز نخست ریسک حداکثری را سازمان انرژی اتمی متقبل شده و هزینه می‌کنیم تا بخش خصوصی وارد بخش فاقد ریسک این طرح شود و در آن سرمایه‌گذاری کرده و به بازدهی مناسب دست یابد. با کمک یک شبکه دانش بنیان دستگاه‌هایی ساخته شده و تجهیزاتی را آماده کرده‌ایم و تا پایان سال هر ماه حداقل یک و حداکثر 2 مرکز را راه‌اندازی خواهیم کرد. این طرح را هم به‌شکل مستقل و هم به‌صورت مشارکت با بخش خصوصی انجام خواهیم داد.
وی تاکید کرد: با انجام این روند، عملیات توسعه کاربرد پرتوها آغاز خواهد شد؛ مقیاس این طرح بزرگ است و سال نخست نمی‌توانستیم همه این گستره را پوشش دهیم؛ نکته حائز اهمیت این است که طرح مورد نظر وارد فرایند کسب و کار و زندگی مردم شود زیرا 130 میلیون تن محصولات کشاورزی در کشور تولید می‌شود که حدوداً 30 درصد آن تبدیل به ضایعات می‌شود. در گام نخست از این میزان ضایعات جلوگیری می‌شود و در گام بعدی محصولات آفت‌زدایی شده و باقی‌مانده آفات به جان مردم منتقل نمی‌شود بنابراین برای بخش سلامت و بهداشت جامعه می‌تواند کارساز باشد و محصولات و سموم شیمیایی نیز استفاده نمی‌شود و در نهایت از خروج میلیون‌ها دلار ارز از کشور جلوگیری خواهد شد. این طرح را وعده داده بودیم که 3 ساله انجام داده و گسترش دهیم.
وی اضافه کرد: اولویت‌های وزارت جهاد کشاورزی در این زمینه را دریافت کرده‌ایم و با همکاری این وزارتخانه در 2 استان سالن‌هایی در اختیار ما قرار گرفته و بازمهندسی و بازسازی آن‌ها را آغاز کرده‌ایم و در حال آماده‌سازی فضا برای نصب تجیهزات هستیم و بر اساس اولویت‌هایی که با وزارت جهاد کشاورزی تنظیم شده است، طرح آغاز می‌شود. بنابراین به‌صورت خودبه‌خود مشارکت مردم و صرفه‌جویی در هزینه، جلوگیری از ضایعات، بازدهی و بهره‌وری را در پی خواهد داشت. این علوم و فنون بخش کشاورزی را دگرگون خواهد کرد و موجب بازدهی و انبارمانی قابل ملاحظه می‌شود و به انبارمانی محصولات کمک می‌کند و نیز سبب افزایش صادرات و تثبیت بازارهای هدف خواهد شد. همچنین این مساله برای جامعه برخورداری و بهره‌مندی در بخش سلامت و امنیت غذایی به دنبال خواهد داشت.
وی تاکید کرد: انجام بخشی از این طرح برعهده بخش خصوصی است و با مشارکت این بخش در حال نصب سامانه‌ها در کشور هستیم.
رییس سازمان انرژی اتمی در ادامه اظهار کرد: برای ما مهم بود که بتوانیم ماده رادیواکتیو موجود را شارژ کنیم. سامانه‌های تهران و بناب سال‌ها بود که شارژ نشده بودند و سال گذشته توانستیم این سامانه‌ها را شارژ کنیم و اکتیویته آن‌ها را به حد ظرفیت اسمی برسانیم و همین امر موجب شد سال 1402 حجم پرتودهی 2.5 برابر سال قبل از آن شود این روند نیز در سال‌جاری در حال افزایش خواهد بود و سورس رادیواکتیو سامانه‌های ساخته شده را تامین کرده‌ایم، مکان‌های نصب در حال آماده شدن است و به صورت پی‌در پی راه‌اندازی خواهند شد. سامانه‌های ساخته شده هم برای غلات و هم سایر محصولات اولویت‌دار نظیر سیب‌زمینی کاربرد خواهد داشت.
رییس سازمان انرژی اتمی ایران تاکید کرد: اولویت وزارت جهاد کشاورزی آفت‌زدایی از محصول سیب‌زمینی بود که سامانه ای را برای این هدف تطبیق دادیم این مساله را باید گام بزرگی دانست که نتایج آن به‌زودی قابل مشاهده خواهد بود.
وی درباره تعداد قطب‌های تاسیس شده در گفت: تاکنون 3 قطب از 12 قطب پرتودهی کشور تاسیس شده و 9 قطب باقی‌مانده در سال‌جاری مورد بهره‌برداری قرار خواهد گرفت.
اسلامی تصریح کرد: این سامانه‌ها هم اشعه گاما و هم ماکروویو را پوشش می‌دهند. اشعه ماکروویور با ظرفیت‌های گوناگون برای برخی از محصولات نظیر حبوبات یا آفت نخلستان‌ها (سوسک کله خرطومی) طراحی شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد که سعی داریم این اشعه گسترش داده و ماکروویو را در سامانه ها به کار بگیریم.
ایران در جمع کشورهای دارنده رادیوداروی جدید «آلفازا»
وی درباره دستاوردهای سازمان در حوزه رادیوداروها توضیح داد: با توجه به نرخ رشد سرطان در دنیا و کشور ما، یکی از شیوه‌های درمان استفاده از رادیوداروهاست که این شیوه در سال‌های اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است و امروز ما همپای کشورهایی که در این زمینه پیشرو هستند، هستیم. یکی از رادیوداروهای مهمی که در حال تست آن هستیم، رادیوداروی جدید «آلفازا» است و در مرحله بالینی قرار دارد و این دارو از مواردی است که در دنیا امر تازه‌ای محسوب می‌شود.
رفع نیازهای فناورانه بخش صنعت کشور
رییس سازمان انرژی اتمی ایران درباره مشارکت این سازمان در بخش تحقیق و توسعه صنایع از جمله صنعت نفت عنوان کرد: تحقیقات معنادار و هدفمند را با مفروضات طرحی که تعریف می‌شود، انطباق می‌دهیم و به نوعی باید مشتری مدارانه این کار انجام شود تا نیاز بخش صنعت را برآورده سازیم.
اسلامی ادامه داد: بخش مهندسی و صنعتی ما در قالب کار مشترک این موارد را تنظیم می‌کند. چندی پیش با حضور در پالایشگاه نفت آبادان و نیز سایر بخش‌های صنعت نفت بازدید کردیم و همچنین مدیر عامل شرکت پالایش نفت آبادان و معاونان او از سازمان انرژی اتمی ایران بازدید کردند که توانمندی‌های خود را در بخش تحقیق و توسعه معرفی کردیم. این رویکرد و اقدام موجب شد سال گذشته و در بخش صنعتی نسبت به سال ۱۴۰۱ سه برابر بیشتر به صنایع خدمات ارایه دهیم و در سال‌جاری هم این روند ادامه خواهد داشت.
توسعه خدمات رسانی فناوری پلاسما به حوزه‌های گوناگون
وی در ادامه برنامه گفتگوی ویژه خبری با اشاره به فناوری پلاسما به عنوان یکی دیگر از دستاوردهای صنعت هسته‌ای و کاربرد آن در زندگی مردم گفت: قبلا در حوزه فناوری پلاسما فقط در سطح مقالات فعال بودیم و در تجاری‌سازی این فناوری و تولید و توسعه آن نقشی نداشتیم اما در سال گذشته در این حوزه توانستیم کلینیک‌های درمان زخم را راه‌اندازی کنیم که با فناوری پلاسما به کمک بیماران می‌آیند.
وی ادامه داد: در این حوزه امروز کلینیک زخم بیمارستان ساسان آماده فعالیت فعالیت شد و نیز در ورامین و کرج هم دارای کلینیک‌های زخم هستیم که به هموطنان خدمات ارایه می‌دهند. آمادگی داریم تا 50 کلینیک زخم را در سراسر کشور راه‌اندازی کنیم و این فناوری برای بیماران دیابتی و کسانی که دچار زخم بستر می‌شوند از جمله جانبازان عزیز کشورمان، کمک کننده است. همچنین در اتاق‌های عمل بیمارستان شهدای تجریش نیز از فناوری پلاسما استفاده می‌شود. از دیگر کاربردهای فناوری پلاسما می‌توان به استفاده از آن برای دفع شیرابه زباله‌های شهری و نیز پساب‌های صنعتی خطرناک اشاره کرد؛ از این رو امروز از سطح مقاله به یک شرکت دانش‌بنیان و تولید و توسعه در حوزه پلاسما رسیده‌ایم.
وی افزود: به علاوه برای دفع سم آفلاتوکسین پسته از فناوری پلاسما استفاده می‌کنیم و در بهار امسال نیز کارخانه‌ای به این منظور افتتاح می‌شود و بدین ترتیب کشاورزان از آفت پسته و سم آفلاتوکسین خلاص خواهند شد.
درخشش نیروگاه اتمی بوشهر در زمینه بازدهی و الزامات ایمنی
معاون رییس جمهور در پایان با اشاره به دستاوردهای صنعت هسته‌ای در حوزه نیروگاهی گفت: سال گذشته، نیروگاه اتمی بوشهر بر اساس ارزیابی «وانو» از لحاظ بازدهی و الزامات ایمنی در صدر جدول قرار و مقام نخست را از آن خود ساخت که اقدام شگرفی است زیرا این نیروگاه سال‌ها در ردیف ۱۸ و ۱۹ از نظر بازدهی و الزامات ایمی بود اما خوشبختانه این پیشرفت را داشته‌ایم و امیدواریم این روند ادامه یابد.
گفتنی است در این برنامه دکتر کاظم رضوی، رییس انجمن علمی پزشکی هسته‌ای و حکیم قیم، مدیرعامل شرکت پالایش نفت آبادان به ارایه توضیحاتی درباره نقش و تاثیر فناوری هسته‌ای در حوزه‌های سلامت و صنعت نفت پرداختند.