معاون رییس جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی گفت: به لطف الهی افق صنعت هسته‌ای کشور بسیار درخشان خواهد بود چرا که ما جوانان بسیار مستعد، علاقه‌مند و عاشق خدمت در کشور داریم که هر روز شاهد کار پرشور و عاشقانه آنها هستیم.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی سازمان انرژی اتمی، مهندس محمد اسلامی، معاون رییس جمهور و رییس سازمان انرژی اتمی در برنامه «صف اول» شبکه خبر، ضمن تبریک ولادت حضرت علی (ع) و دهه فجر پیروزی انقلاب اسلامی در مقایسه پیشرفت صنعت هسته‌ای ایران پیش از انقلاب و بعد از پیروزی جمهوری اسلامی ایران در چهل و چهار سال گذشته، اظهار کرد : این مورد را می توان در دو بخش اساسی جست و جو کرد. ظرفیتی که در بخش هسته‌ای ایجاد شده که ابتدا در دانشگاه تهران و راکتور ۵ مگاواتی بوده است.
وی افزود: در سال 1346 که عملیات احداث راکتور تهران آغاز شد وکشور به دنبال این بود که ظرفیت هسته‌ای مورد نیاز خود را به‌منظور احداث نیروگاه‌های دیگر دنبال کند.
مهندس اسلامی ادامه داد: مطالعات آن زمان برای تولید برق، 23 هزار مگاوات بود که طی تفاهم‌نامه‌ای با چند کشور خارجی، چند سایت انتخاب شده بود؛ اما آن قراردادها با پیروزی انقلاب اسلامی متوقف شدند و طرف‌های مقابل به دلایل گوناگون به تعهدات خود عمل نکرده و مفاد آن را اجرایی نکردند.
با بومی سازی انحصار را شکستیم
معاون رییس جمهور تصریح کرد: زمانی که نوبت نصب تجهیزات راکتور تهران فرا رسید، نیروهای ایرانی را بیرون کردند و اجازه ندادند انتقال دانش برای ماهیت فناوری راکتور صورت گیرد و نیروهای انسانی آن زمان در خاطراتشان این موارد را گفته‌اند؛ یعنی در این حد مصمّم بودند که هیچ نوع فناوری به ایران منتقل نشود اما ما این راه سخت و پر مزاحمت و با تخریب‌های بسیار را طی کردیم. آنها در یک اقدام خودخواهانه نمی‌خواستند اجازه نشت اطلاعات و دانش ساخت راکتور را بدهند تا در انحصار خودشان باقی بماند. چنین مواردی در کتاب‌های منتشر شده در سازمان وجود دارد و به آن اشاره شده است.
وی با بیان اینکه بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و سیاست‌گذاری انجام شده، این راه سرشار از مزاحمت سپری شد، تصریح کرد: همه سرفصل‌های انرژی اتمی به تنهایی توسط یک کشور انجام نمی‌شود بلکه این زنجیره بین کشورها و شرکت‌های مختلف تقسیم شده است و به صورت چند شرکتی و در یک کار تعاملی انجام می‌شود؛ هنگامی‌که ما را تحریم کردند تمام این موارد به صورت یکپارچه و شکل تکیه بر توان داخلی و بومی‌سازی ادامه یافت؛ تمام مواردی را که دنیا با هم کار می‌کردند را نسل جوان و نیروهای سازمان انرژی اتمی به تنهایی انجام دادند.
وی افزود: به عنوان مثال در چرخه سوخت هسته‌ای نظیر فاز شناسایی معادن، اکتشاف، استخراج، بهره برداری و فرآوری تا رسیدن به کیک زرد و در نهایت اورانیوم غنی شده و سوخت صفحه‌ای و میله‌ای همه به صورت بومی و تمام ایرانی دنبال شده و در این بین هیچ کمکی به ایران نشده است.
اسلامی با بیان اینکه بخشی از نیاز کشور که باید به شکل واردات از خارج تامین می‌شد؛ اکنون در درون کشور تولید می شود، گفت: این مساله کلیدی‌ترین و راهبردی‌ترین بخش از فناوری هسته‌ای است که به لطف الهی در کشور به آن دست یافته ایم و اتهامات مکرر علیه ما نیز به خاطر عصبانیت طرف‌های مقابل از این مساله است.
دستیابی ایران به تراز برتر در صنعت هسته‌ای
وی افزود: به برکت انقلاب و خون شهدا به ویژه شهدای هسته‌ای که یاد آنها را گرامی می‌داریم، فناوری هسته‌ای که در انحصار چند کشور بود اکنون در ایران بومی‌سازی شده است؛ با پیروزی انقلاب اسلامی به این خودباوری رسیدیم و آنجایی که می‌خواستند با کم کردن دسترسی‌ها، ایرانی‌ها را تحقیر کنند توانستیم به یک تراز برتر برسیم این مهم، یک ظرفیت قدرت محسوب می‌شود زیرا با ما مقابله می‌کردند تا به این فناوری نرسیم اما ما به این فناوری دست یافتیم.
رییس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به این پرسش که چرا با وجود همه شفاف سازی‌ها و تاکید بر صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران به دنبال القای این مساله هستند که ایران به دنبال دستیابی به بمب هسته‌ای است، توضیح داد: سوخت هسته‌ای یک قدرت است که ارزش افزوده بالایی در اقتصاد و صنعت ایجاد می‌کند. وقتی شما به این صنعت می‌رسید در اصل به ارزش افزوده بالایی دست پیدا می‌کنید زیرا توانایی تولید انرژی پاک را دارا می‌شوید که ارزش بالایی دارد.
وی افزود: برای نمونه کشور فرانسه که سبب مزاحمت‌های فراوانی برای ایران شده است، 75 درصد برق خود را از فناوری هسته‌ای تولید می‌کند.
اسلامی ادامه داد: این جایگاه و ظرفیت دارای قدرت و پتانسیلی است که بازدارندگی ایجاد می کند و در اصل نکته برجسته‌ای است که در حوزه فرآوری و تولید سوخت هسته‌ای وجود دارد؛ به همین دلیل آنها بر نمی‌تابند و مدام به دنبال کنترل ایران هستند.
هدفگذاری 50 میلیارد دلاری در سند راهبردی سازمان انرژی اتمی
رییس سازمان انرژی اتمی افزود: نکته دیگری که در بحث هسته‌ای وجود دارد، به حوزه منابع بر می‌گردد. در کشورهایی که دارای منابع اورانیوم هستند، بر روی حکومت آن سرزمین‌ها تسلط دارند که به واسطه این مساله سعی کرده‌اند تا با حکمرانی بر روی آنها بر منابع این کشورها کنترل داشته و آن را مدیریت کنند.
معاون رییس جمهور درباره تعداد نیروگاه‌های فعال و در حال ساخت در کشور بیان کرد: در حال حاضر یک نیروگاه فعال داریم که هزار مگاوات ظرفیت تولید دارد و در دوره هشتم بهره‌برداری است همچنین سه نیروگاه دیگر در دست ساخت است و احداث نیروگاه جدید دارخوین را در برنامه‌های سازمان انرژی اتمی داریم و در مجموع تولید 10 هزار مگاوات برق را در دستور کار قرار داده‌ایم.
وی افزود: براساس سند راهبردی سازمان انرژی اتمی یک هدفگذاری 50 میلیارد دلاری برای سرمایه‌گذاری وجود دارد و به دنبال آن هستیم که در دو دهه آینده و براساس این سند، سهم برق هسته‌ای را در سبد انرژی کشور به 20 درصد برسانیم.
معاون رییس جمهور در ادامه به بحث رادیوداروها، برق، پلاسما و حوزه کشاورزی و نیز خودکفایی در این بخش‌ها اشاره کرد و با بیان اینکه امکان استفاده این موارد در داخل کشور وجود و در مسیر صادرات محصولات حرکت کرده‌ایم، گفت: بیش از 200 مرکز درمانی به صورت پیوسته و مطابق برنامه‌های تعیین شده از سازمان انرژی اتمی ایران خدمات دریافت می‌کنند همچنین صادرات محصولات و تولیدات این سازمان که به دلیل شیوع بیماری کرونا با وقفه مواجه شده بود مجددا با بهبود شرایط و شکل گرفتن شبکه پروازی، دوباره آغاز شده و تقاضای جهانی برای محصولات تولیدی ایران وجود دارد.
وی افزود: شرکت پارس ایزوتوپ که تولیدکننده رادیوداروهاست با تمرکز روی فعالیت پژوهشگاه‌های سازمان انرژی اتمی به دنبال این است که در بخش تشخیصی ضریب دقت رادیوداروها را بالا ببرد. همچنین برای ما مهم است که در بخش درمانی به جز کیفیت تشخیص، اثربخشی داروها هم ارتقا یابد تا بیماران با زحمت کمتر و با یک دوره درمان کوتاه‌تر، از بیماری رها شوند.
قرار گرفتن صنعت هسته‌ای ایران در لبه دانش
اسلامی گفت: فعالیت‌های سازمان در لبه دانش قرار دارد و هم اکنون عملیات اجرایی بیمارستان بیماران سرطانی در البرز روند خوبی را طی می‌کند و امیدواریم در پایان سال 1403 در خدمت مردم قرار گیرد. همچنین مرکز تولید رادیو دارو در دست احداث است و نیز مرکز بیمارستانی تترا که قرار است در سازمان انرژی اتمی ساخته شود؛ این مرکز نخستین و بزرگترین مرکز رادیودارو در منطقه غرب آسیاست که ظرفیت بزرگی داشته و عملیات اجرایی آن پیشرفت بسیار خوبی دارد و امیدوارم با الطاف الهی هرچه زودتر در مدار قرار گیرد و به بهره برداری برسد.
رییس سازمان انرژی اتمی درباره پیشرفت‌های صنعت هسته‌ای در حوزه کشاورزی، گفت: در این حوزه به پیشرفت‌های خوبی رسیده‌ایم زیرا مقوله بسیار مهمی محسوب می‌شود؛ فاز پیشیگری در بحث سلامت مواد غذایی بسیار مهم است بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته از طریق پرتودهی میکروب‌ها، آفت‌ها و باقی‌مانده سموم را از محصولات کشاورزی و غذایی برطرف می‌کنیم.
وی افزود: در حال حاضر دو بخش فعال در حوزه پرتودهی داریم. یک مرکز با استفاده از سامانه پرتودهی گاما فعال است که ساخت آن را با حضور شرکت‌های دانش بنیان با همکاری سازمان در دستور کار داده‌ایم. مورد دیگر شتاب‌دهنده خطی است که در این عرصه به دلیل تحریمها، این سامانه را به ایران نمی فروشند.
وی تصریح کرد: در این عرصه به واسطه این مشکلات شاهد عقب‌ماندگی فراوان هستیم در حالی‌که باید با ایجاد ظرفیت‌های لازم به این مقوله پرداخته می‌شد.
وی ادامه داد: این اتفاق هم اکنون آغاز شده و 12 قطب را برای کشور برنامه‌ریزی کرده‌ایم و در این مسیر کانون‌های اصلی شناسایی شده و بر اساس برنامه‌ریزی‌ها؛ تولید و ساخت دستگاه‌ها آغاز شده است. در این زمینه با شناسایی شرکایی که آمادگی دارند به دنبال تسری هرچه بیشتر این فناوری در کشور هستیم زیرا با استفاده از سامانه‌های پرتودهی، سموم و قارچ‌ها از بین می‌رود و میزان زمان نگهداری مواد غذایی افزایش می‌یابد و در مقابل آفت‌پذیری محصولات نیز از بین می رود.
معاون رییس جمهور با بیان اینکه سلامت مواد غذایی در اقتصاد تولید کننده، مصرف کننده و معیشت خانوار تاثیر زیادی دارد، تصریح کرد: بخش دیگر فعالیت‌ها در بحث پلاسماست که هم در کشاورزی و هم در پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با فوریت از فناوری پلاسما در محصول پسته استفاده کردیم زیرا محصول پسته ایران در صادرات با مشکلاتی مواجه شده بود و خوشبختانه با نتایج اولیه به‌دست آمده و با هماهنگی‌هایی که با پسته‌کاران داشتیم اکنون در حوزه صادرات این محصول مشکلی وجود ندارند. همچنین توانستیم از این فناوری در باغات زیتون، خرما و همچنین مرکبات کشور استفاده کنیم.
وی ادامه داد: با همتی فراوان و در راستای نتیجه‌گیری در این زمینه با فناوری مایکروویو یک دستگاه جدید برای آفت کشی حبوبات ساخته شده که نخستین و کوچکترین سامانه در این حوزه است که دارای قابلیت فعالیت 100 کیلوگرم در ساعت بوده و می تواند با استفاده از یک تکنولوژی جدید، آفت‌های درون حبوبات را از بین ببرد.
تعریف مقاصد سازمان با سند توسعه صنعت هسته‌ای ایران
رییس سازمان انرژی اتمی در ادامه درباره اهداف سند جامع راهبردی سازمان که 20 فروردین امسال و با حضور رییس جمهور رونمایی شد، گفت: برای نخستین‌بار است سازمان انرژی اتمی ایران از یک سند جامع برخوردار شد زیرا یکی از خلاهای موجود در صنعت هسته‌ای، نبود سند جامع بود. با توجه به فشارها و جوسازی‌هایی که علیه کشور صورت می‌گیرد و تهمت‌هایی که می‌زنند و حتی توانسته‌اند ذهنیت مردم کشور را نیز برهم بریزند، این سوال پیش آمد که انرژی اتمی را برای چه می‌خواهیم و چه کاربردی برای ما دارد که دنیا را این‌گونه علیه خودمان کرده ایم؟
وی ادامه داد: به همین سبب یک چشم انداز ایجاد شد تا سازمان دچار روزمرگی نباشد و جدا از اینکه مقصد خود را به صورت ترسیم شده داشته و طی کند، همچنین به دنیا و مردم کشور نیز نشان دهد که به کدام سمت می‌رود و مزیت و تاثیر صنعت هسته‌ای ایران در زندگی آنها چیست؟
اسلامی گفت: این سند به لطف الهی مراحل تهیه و تصویب خود را طی کرده که رسیدن به تولید 20 درصد برق هسته‌ای در کشور، یکی از اهداف کلان آن به شمار می‌آید. این هدفگذاری با وسعت بالا در بخش قدرتی و انرژی پیش می‌رود همچنین در بخش غیرقدرتی بحث پرتوها دامنه گسترده‌ای دارد که محیط زیست، سلامت، بخش موادغذایی، آب و خاک و دیگر موارد را در بر می‌گیرد.
وی افزود: در چند ماه گذشته یک دستاورد جدید در فرآیند خنثی سازی پسماندها مورد استفاده قرار گرفت که در صنایع پلیمیری و لاستیک هم می‌تواند اثرگذار باشد؛ این سامانه در دنیا تنها در انحصار چند کشور قرار دارد اما در ماه‌های اخیر یک گروه از محققان جوان توانستند این سامانه را طراحی کرده و بسازند و باید گفت چنین مواردی یکی از جنبه‌هایی است که در صنعت هسته‌ای دنبال می‌کنیم.
وی خاطرنشان کرد: داشتن چنین ظرفیت‌هایی و ورود آنها به زندگی مردم و قابل لمس بودن مانند برق و پرتوها از اهداف سند جامع راهبردی سازمان انرژی اتمی محسوب می‌شود .
وی ادامه داد: شما به برق اتمی نگاه کنید که یک نیروگاه اتمی پایدار است. یعنی وقتی قرار است 10 هزار مگاوات تولید کند تا وقتی که نیروگاه فعال و روشن باشد، برق را به میزان تعیین شده، تامین می‌کند و تغییرات اقلیمی موجود تغییر در راندمان آن نمی‌شود. این موضوع برای شبکه برق کشور و مصرف کنندگان یک ظرفیت قابل اطمینان است که می‌توان روی آن برنامه‌ریزی و حساب کرد؛ نیروگاه‌های اتمی آلایندگی ندارند و در خدمت و کمک به محیط زیست حرکت می‌کنند.
مهندس اسلامی تصریح کرد: هم اکنون نیروگاه بوشهر که در حال کار است بیش از 52 میلیارد کیلووات ساعت برق به شبکه تحویل داده است و همچنین موجب صرفه‌جویی 7 میلیارد دلاری در استفاده از نفت شده و نیز کاهش آلاینده‌ها را به همراه داشته است. این موارد ارزش اقتصادی محسوب می‌شود و سندی است که کشور را در تراز برتر قابلیت‌ساز قرار می‌دهد؛ سندی که خودکفایی در بومی‌سازی آن برنامه‌ریزی شده است.
همه کشورها حق دارند که فناوری هسته‌ای داشته باشند
رییس سازمان انرژی اتمی در پاسخ به سوالی که در جریان مذاکرات با آژانس با اینکه آنها می‌دانند ما کشوری خشک هستیم و برای تولید برق، آب کم داریم و اینکه اسناد می‌گوید از سال 1354 به دنبال تولید برق هسته‌ای بوده ایم، چرا مقابل برنامه‌های ما قرار می‌گیرند، گفت: آژانس به شکل قانونی مقابل برنامه‌های ما نایستاده و نمی‌تواند قرار گیرد. بخشی از فعالیت صلح آمیز هسته‌ای ایران از سوی انگلیس، آلمان و فرانسه در سال 1382 از یک موضوع حقوقی به یک مساله سیاسی و تبلیغاتی تبدیل شد. براساس اساسنامه آژانس همه کشورها حق دارند که فناوری هسته‌ای داشته باشند و هیچ منعی برای آنها نیست تا قبل از اینکه وارد عرصه‌ای شوند که غیر صلح آمیز است. برهمین اساس یک معاهده NPT را وقتی یک کشور امضا می‌کند دیگر مجاز به کار نظامی نیست.
وی افزود: در این راستا ایران هم عضو پادمان و هم عضو NPT است که به هر دو متعهد بوده و مفاد آن را اجرا می‌کند و تا این لحظه بازرسی‌ها به صورت مداوم انجام شده و جالب اینکه سنگین‌ترین بازرسی‌ها را از ایران انجام می‌دهند که طبق آمار یک چهارم بازرسی‌های انجام شده در کل دنیا از صنعت هسته‌ای ما بوده است. ما 3 درصد ظرفیت هسته‌ای کل دنیا را داریم اما 25 درصد بازرسی‌هایی که انجام می شود از ایران است. آژانس در این سه سال 2 هزار مورد بازرسی از 730 سایت هسته‌ای موجود در کل دنیا انجام داده که از این میزان نظارت، 500 بازرسی از ایران بوده است!
اسلامی تصریح کرد: آژانس بر اساس بند 3 و 4 اساسنامه خود مکلف است که فناوری هسته‌ای صلح آمیز را در اختیار همه کشورهای خواستار آن قرار دهد. حتی وظیفه وساطت، تشویق و پشتیبانی همه کشورها براساس این سند را دارد. در مورد ایران اما این مساله دشمنی است چون نمی خواهند که کشور ما وارد عرصه فناوری‌های پیشرفته شود و به آن دست یابد.
وی ادامه داد: به همین خاطر اتهام می‌زنند و اسامی مکان‌هایی را می‌گویند و ادعا دارند و حاصل 20 سال اتهام‌زنی به سند برجام تبدیل شده و بر اساس سند برجام، ایران و کشورهای 1+5 مذاکره کردند. در این مذاکرات ایران پذیرفت در ازای لغو تحریمها و بسته شدن پرونده اتهامات در قالب PMD ، ظرفیت خود را محدود کند تا اعتمادسازی در یک مدت معین انجام شود.
همکاری ایران با آژانس، یک اقدام راهبردی است
رییس سازمان انرژی اتمی ایران درباره چگونگی روند همکاری با آژانس بین‌المللی اظهار کرد: همکاری با آژانس یک اقدام راهبردی بوده و بر اساس مصوبه مجلس شورای اسلامی است که به آن عمل می‌کنیم. ما عضو آژانس هستیم و در همین چهارچوب کار می‌کنیم. البته مواردی بیرون از ضوابط پادمان بوده و غیرحرفه‌ای و کاملا سیاسی دیکته شده حالا جدا از اینکه از مواضع آژانس یا مدیرکل آژانس است، همیشه مورد اعتراض ما قرار داشته است.
وی تصریح کرد: در روزهای اخیر نامه اعتراضی خود را به آژانس فرستادیم که یک مساله ساده که بازرس آن ها اشتباه کرده و خودش با نماینده ارشد پادمان فرستاده شده و از تاسیسات ما بازدید کرده، اشتباه کرده و گزارش نادرستی داده است ولی باز مدیرکل آژانس این مساله را رسانه‌ای کرد؛ این رفتار غیرحرفه‌ای است و پذیرفته نیست و امیدواریم این رویه توسط مدیرکل آژانس تداوم نیابد زیرا این کار برای اعتبار وی و آژانس پذیرفته نیست.
برنامه سند جامع ؛ اقدام راهبردی نمایشی نیست
رییس سازمان انرژی اتمی در خصوص آینده صنعت هسته‌ای و تاثیر آن در زندگی روزمره مردم و بهره‌گیری از مزیت‌های آن، تصریح کرد: به لطف الهی افق صنعت هسته‌ای کشور بسیار درخشان خواهد بود. ما جوانان بسیار مستعد، علاقه‌مند و عاشق خدمت در کشور داریم که هر روز شاهد کار پرشور و عاشقانه آنها هستیم. در این مسیر با کار توسعه‌ای که صورت می‌گیرد، این فرصت برای آنها فراهم می‌شود که مردم ما هرچه بیشتر از نتایج آن بهره‌مند شوند؛ برنامه سند جامع سازمان انرژی اتمی ایران؛ یک اقدام راهبردی نمایشی نیست زیرا یک برنامه اقدام راهبردی متصل به عملیات است که همه برنامه‌های آن در حال اجرا هستند.
وی در پایان گفت: الگوی مالی تعیین شده که این حرکت را شتابان‌تر می کند و این نویدی است به جوانانی که در این عرصه هستند یا به آن علاقه دارند. به همه دانش آموختگان سال‌های اخیر این رشته در دانشگاه‌ها فراخوان داده‌ایم و خواستار معرفی آنها به سازمان شده‌ایم؛ اصل موضوع خودباوری، توکل به خداوند و اراده‌ای است که در سازمان انرژی اتمی وجود دارد و در این راستا یک حرکت کاملا پرشور و پرقدرت را فراهم کرده‌ایم تا مردم ما بیش از این از مزایای فناوری هسته‌ای بهره‌مند شوند و در این راه افتخار می‌کنیم که سرباز این ملت هستیم.