به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی سازمان انرژی اتمی، دکتر سیدامیرحسین فقهی، معاون سازمان انرژی اتمی ایران و رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای با حضور در برنامه «ایران امروز» شبکه یک اظهار کرد: سعی داریم شرایطی را فراهم کنیم تا این اتفاق رخ دهد زیرا از آثار و برکات این نگاه، یعنی آمدن نیروهای نخبه کشور به سمت فناوری هسته‌ای، این است که می‌تواند بسیاری از مشکلات مردم از جمله مشکلات بیماران سرطانی را حل کند.
وی در مورد اقدامات انجام شده از سوی سازمان در درمان سرطان و بهره‌گیری از رادیوداروها بیان کرد: بعضی مواقع نگاه برخی دوستان این است که ما بر فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای تمرکز بیشتری داشته باشیم.
وی افزود: باید گفت هدف ما از فعالیت در حوزه رادیوداروها رفع نیاز واقعی مردم است. هنگامی‌که سلول سرطانی در بدن انسان تولید می‌شود؛ سیستم ایمنی بدن در مقابل این سلول‌ها مکانیزم دفاعی دارد. وقتی این سیستم به دلایلی ضعیف شود، قدرت سلول‌های سرطانی افزایش پیدا می‌کند و افراد دچار سرطان می‌شوند. ما اکنون درباره موضوعی بحث می‌کنیم که خدای ناکرده ممکن است هرکدام از ما به آن دچار و مبتلا شویم.
معاون سازمان انرژی اتمی تصریح کرد: واقعا بد است که در این حوزه به بیرون از کشور وابسته باشیم. به همین خاطر جوانان این مملکت تمام غیرت خود را به کار گرفته‌اند تا مشکلات مردم را در حوزه سرطان کاهش دهند و از آلام عزیزانی که درگیر این بیماری هستند، بکاهند.
وی ادامه داد: رادیوداروها بخش مهمی محسوب می‌شود که در این حوزه به کمک پزشکان آمده و کمک حال و یار آن‌هاست. این موضوع کمک می‌کند تا بتوانند مسوولیت خود را بهتر انجام دهند همچنین ما در این حوزه فعالیت‌های خود را به‌صورت جدی دنبال می‌کنیم و پیش می‌بریم.
فقهی با بیان اینکه به دنبال این هستیم تا علاوه بر تامین نیاز داخلی کشور، در حد توان امکان صادرات رادیوداروها به کشورهای همسایه و سایر نقاط جهان داشته باشیم، گفت: با توجه به استعداد و سرمایه انسانی جوان و پرنشاط که در کشور شاهد آن هستیم و نیز حمایت‌های دولت ، رسیدن به این نقطه نزدیک است.
تحریم‌ها؛ سد راه صادرات برخی رادیوداروهای ایرانی به کشورهای همسایه
وی با اشاره به اینکه برخی کشورهای همسایه درخواست دریافت برخی رادیوداروهای ایران را دارند، تاکید کرد: این مساله یک اتفاق جذاب برای کشور و سازمان انرژی اتمی ایران به‌حساب می‌آید؛ نیمه عمر رادیوداروها کوتاه است و به‌ویژه رادیوداروهای تشخیصی باید در مدت زمان کوتاهی کار خود را در بدن انجام دهند و پس از آن آثارشان از بین می‌رود؛ به همین خاطر شما نمی‌توانید از نقاط دوردست این رادیوداروها را وارد کنید.
رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای کشور ادامه داد: در همین راستا باید امکان تولید رادیوداروهایی با نیمه عمر مناسب را در کشور داشته باشیم. با این اتفاق نخستین مشتری و کسانی که نیاز به این رادیوداروها دارند، کشورهای همسایه هستند.
وی تصریح کرد: در گذشته برخی رادیوداروها به نقاط مختلف جهان در 5 قاره صادر می‌شد اما تحریم‌ها مانع تداوم این روند شد.
وی با بیان اینکه فعالیت در حوزه مباحث علمی همچون رادیوداروها اقدامی نیست که در مدت زمانی کوتاه انجام شود؛ بلکه این کار یک بازه طولانی و مستمر به‌شمار می‌آید؛ اظهار کرد: یک دستاورد علمی، نتیجه کار یک سال یا دو سال نیست و بلکه جریان پیوسته‌ای است که از گذشته وجود داشته و حتی قبل از پیروزی انقلاب اسلامی در این حوزه فعال بوده و همچنان ادامه‌دار خواهد بود.
وارد فاز تولید رادیوداروهای درمانی شده‌ایم
فقهی ادامه داد: البته در این بین برخی دولت‌ها به رشد آن کمک می‌کنند و شاید بتوان گفت که اوج کار در این حوزه را در این مقطع زمانی که در آن قرار داریم، شاهد هستیم. در این دوره در بخش رادیوداروهای تشخیصی تا حدود زیادی به تکامل رسیده‌ایم و وارد فاز رادیوداروهای درمانی شده‌ایم.
وی افزود: مراحل بالینی رادیوداروهای درمانی با همکاری دانشگاه‌های علوم پزشکی تهران و مشهد در حال انجام است. تست‌های بالینی و موردی درمان با این رادیوداروها انجام شده و یا در حال انجام است که مسئولیت تولید انبوه آن به شرکت پارس ایزوتوپ سپرده شده است. این شرکت بزرگ یکی از شرکت‌های معتبر زیرمجموعه سازمان انرژی اتمی ایران محسوب می‌شود که تمامی فعالیت‌های آن صلح‌آمیز است. شرکتی بسیار فعال که با زحمات زیاد همکاران ما در این مجموعه در حال تبدیل کردن پژوهش‌ها به محصول هستند.
چشم‌انداز روشن تولید رادیوداروهای درمانی انواع سرطان
معاون سازمان انرژی اتمی ایران با اشاره به اینکه تامین رادیوداروهای درمانی که برخی از آنها در مرحله آزمایش‌های بالینی هستند هنوز به حد نیاز کل کشور نرسیده است، تصریح کرد: انواع مختلف رادیوداروها را داریم که حتی بعضی از آنها مختص برخی از انواع سرطان‌ها هستند. توسعه این حوزه فراوان است و با تولید بعضی از رادیوداروها، توانسته‌ایم نیاز کل کشور را رفع کنیم و حتی صادرات نیز داشته باشیم. در برخی موارد، مراحل بالینی در حال طی شدن است و نیاز کمتری از کشور رفع شده که در این موارد تولید انبوه در دستور کار است و چشم‌انداز بسیار روشنی را متصور هستیم.
رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای با نام بردن رادیو داروی گالیوم 86 (G86-RN2) به عنوان مدرنترین رادیوداروی نسل جدید در این حوزه گفت: این دارو در زمره رادیوداروهای هوشمند به حساب می‌آید و نقش اصلی در تصویربرداری دارد؛ این دارو بر یک پروتیین یا آنتی‌بادی سوار شده و برخلاف گذشته تنها توسط سلول‌های سرطانی را در تشخیص و یا درمان مورد هدف قرار می‌دهد.
وی افزود: در رادیوداروهای هوشمند این تضمین وجود دارد که تنها سلول سرطانی مورد هدف قرار گیرد و برخلاف گذشته که از گلوکوز به عنوان حمل‌کننده رادیوداروها استفاده می‌شد و می‌توانست مغز را به عنوان اصلی‌ترین مصرف‌کننده قند درگیر کند، در این روش تنها هرجا که سلول سرطانی باشد مورد بمباران قرار می گیرد و بدین صورت رادیوداروهای حوزه درمانی، در بازه‌ای کوتاه مدت سلول سرطانی را از بین می‌برند.
وی ادامه داد: در حوزه استفاده از رادیوداروهای درمانی و نیز در بحث از بین بردن سرطان یک انقلاب رخ داده که تصاویر این موضوع در با یک جست و جو در فضای مجازی در دسترس است. در این تصاویر نشان داده شده که در بیمار مبتلا به سرطان که تمام بدنش متاستاز کرده بود، بعد از تزریق چند دوز رادیودارو، سرطان به جز برخی اندام‌ها مثل کلیه و مثانه که دفع کننده رادیوداروها هستند، در بقیه سلول‌ها از بین رفته است. این مساله، اتفاق بسیار بزرگی محسوب می‌شود و سبب افزایش امید به زندگی در افراد مبتلا به سرطان شده است که امیدواریم با حمایت‌ها بتوانیم در مقیاس وسیع به تولید این رادیوداروها بپردازیم.
رادیوداروی گالیوم 68 در خدمت تشخیص سرطان
معاون سازمان انرژی اتمی با بیان اینکه نوع تشخیصی رادیو دارو گالیوم 68 در حال تولید است و با همین تکنیک می‌توان یک ایزوتوپ درمانگر را برای درمان سرطان سوار یک سلول پروتئینی کرد، گفت: فاز بالینی این کار در حوزه درمانی در حال انجام بوده و تحقیقات آن به اتمام رسیده است.
وی با تاکید بر اینکه در این حوزه باید صبر داشت تا مراحل نهایی تکمیل شود، افزود: امیدواریم هرچه سریع‌تر کار تولید این رادیودارو آغاز شود؛ هرچند که این امیدواری را می‌دهم که با همت جوانانی که عشق‌شان خوشحال کردن کسانی است که این غم و غصه را در دل دارند، بسیار زود شاهد تولید این رادیوداروی تشخیصی باشیم.
همه فعالیت‌های پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای کشور در معرض آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است
وی در ادامه با دسته‌بندی فعالیت‌هایی که در پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای کشور انجام می‌شود؛ افزود: پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای بیشترین ارتباط را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دارد و این به معنای آن است که آژانس در پروژه‌ها با ما همکاری مشترک دارد. اساسا در سازمان و پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای هیچ فعالیتی از دید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پوشیده نیست. گزارش‌های پادمانی را به طور مرتب داریم و شاهد بالاترین سطح همکاری‌ها هستیم. بنابراین هر فعالیتی که در پژوهشگاه انجام می شود؛ به تایید آژانس بین‌المللی انرژی اتمی رسیده و آژانس روی آن صحه گذاشته، صلح آمیز است و به هیچ عنوان چیزی غیر از این موارد در دستور کار سازمان انرژی اتمی ایران نیست.
رییس پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای گفت: فعالیت‌های مهم در حوزه‌های راکتورهای هسته‌ای و نسل آینده که گداخت را پوشش می‌دهند، کابردها پرتوها در حوزه صنعت، کشاورزی و پزشکی است. بر این اساس عمده فعالیت‌های ما در پژوهشگاه بر این حوزه‌ها متمرکز است و بخشی از فعالیت‌های دیگر هم در زمینه مسایل روز دنیاست. این اقدامات بسیار فاخر و ارزشمند هستند که توسط جوانان ما با نشاط بالایی در حال انجام است. در این چارچوب بنده که سال‌ها در این حوزه تحصیل کرده و فارغ‌التحصیلان زیادی داشته‌ام از حجم و سرعت کار در شگفت‌زده شده‌ام.
وی با اشاره به فعالیت پژوهشگاه در موضوع انرژی برای باتری‌های هسته‌ای مورد نیاز در حرکت زیردریایی‌ها و کشتی که ذیل انرژی به حساب می‌آیند، گفت: در این زمینه ما یک پژوهشکده قدرتمند به نام «پژوهشگاه راکتور» داریم که متشکل از کارشناسان برجسته، توانمند و جوان هستیم.
این متخصص علوم و فنون هسته‌ای ادامه داد: ماموریت این پژوهشگاه تحقیقات در حوزه راکتورهای هسته‌ای است. راکتورها به چند منظور استفاده می‌شوند که یکی از این موارد، تولید برق است که راکتورهای قدرت یا نیروگاه‌های اتمی نامیده می‌شوند. در این راستا فعالیت‌های بسیار ارزشمندی در سازمان انرژی اتمی ایران و به شکل جدی برای ساخت نیروگاه‌های اتمی در دست اقدام است که به منظور تحقق آن شاهد انگیزه بالایی بسیار بالایی هستیم. در این زمینه یکی دیگر از فعالیت‌های راکتور استفاده از آن به عنوان چشمه نوترون است.
وی افزود: با چشمه نوترون، امکان تبدیل عناصر به یکدیگر وجود دارد و در کل یکی از کارکردهای راکتورهای تحقیقاتی، تامین این منبع نوترون است که کارهای زیادی با آن می‌توان انجام داد. تولید انواع رادیوداروها در راکتورهای تحقیقاتی هسته‌ای از انواع این کارکردها به شمار می‌آید. مطالعات مربوط به شناخت راکتور برای محاسبات و طراحی تا تایید آنها برای ساخت نیروگاه اتمی از دیگر کارکردهای این راکتورهای تحقیقاتی است.
صنعت هسته‌ای در تمامی حوزه‌ها اقتدارآفرین است
معاون سازمان انرژی اتمی با اشاره به ماموریت جدید پژوهشگاه علوم و فنون هسته‌ای در سازمان انرژی اتمی و دولت سیزدهم که کاری متفاوت به شمار می‌آید، اظهار کرد: ماموریت واگذار شده در این دولت، ماموریت صنعتی در راهبری ساخت یک راکتور تحقیقاتی در یکی از استان‌ها و راه‌اندازی یک سایت هسته‌ای در استانی دیگر در کشور است. ماموریت‌هایی که پیش از این برعهده پژوهشگاه نبوده و تنها پژوهش‌ها را راهبری می‌کرد. اکنون ما یک رفتار صنعتی از خود نشان می‌دهیم؛ به این طریق پژوهش برای صنعت تبدیل به یک فاز جدی‌تر در سازمان شده است.
وی با بیان اینکه دستاوردهای صنعت هسته‌ای در تمامی حوزه‌ها و ابعاد آن اقتدارآفرین است، گفت: در این زمینه یکی از دستاوردهای مهم این است که مجموعه‌هایی که با صنعت هسته‌ای کار می‌کنند، سطح‌شان از نظر استاندارد و دقت افزایش پیدا می‌کند. به این معنا که اگر کشوری دارای صنعت هسته‌ای شد و با سایر صنایع آن همکاری مشترک کنند به حتم سطح صنایع ارتقا می‌باید. برهمین اساس از صنایع مختلف در همه حوزه‌ها برای انجام یک کار مشترک که در فناوری هسته‌ای ما به ازای آن وجود دارد، دعوت به عمل می‌‌آوریم.
فقهی گفت: آنچه که یک کشور و یک صنعت را پیش می برد پول، ساختمان و تجهیزات نیست بلکه سرمایه انسانی است. در دنیا بهترین‌های هر کشوری وارد فناوری هسته‌ای می‌شوند و این صنعت را پیش می‌برند. در ایران هم قاعدتا باید همین اتفاق بیافتد اما دشمن تبلیغات سنگینی را شروع کرده و باعث نگرانی نخبگان ما بابت ورود به صنعت هسته‌ای شده است.
وی تصریح کرد: خواهش من این است که چنین جوّسازی‌هایی را باور نداشته باشند چراکه ما نیازمند ورود توانمندترین افراد کشور به صنعت هسته‌ای هستیم و از این مساله مهم استقبال می‌کنیم.
معاون سازمان انرژی اتمی ایران خاطرنشان کرد: سعی داریم شرایطی را فراهم کنیم تا این اتفاق رخ دهد زیرا از آثار و برکات این نگاه، یعنی آمدن نیروهای نخبه کشور به سمت فناوری هسته‌ای؛ می‌تواند بسیاری از مشکلات مردم را حل کند. حوزه‌ای که اگر در آن به ما کمک کنند، به حتم کشور را به سمت پیشرفت و توسعه پیش می‌برد.